หลวงมหานุภาพปราบสงคราม (ผ่อง โรจนะหัสดิน)
ผู้ได้รับพระราชทานนามสกุล “โรจนะหัสดิน”
หลวงมหานุภาพปราบสงคราม (ผ่อง) เป็นบุตรของนายกันวงษ์กับนางเครือวัลย์ หลานปู่พระดำรงเทวฤทธิ์ (เรือง) ซึ่งเป็นบุตรของพระนเรนทรราชา (เหี้ยง) บุตรพระยาวิเศษภักดี (เถี้ยนจ๋ง) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา ลำดับที่ ๓
หลวงมหานุภาพปราบสงคราม (ผ่อง) รับราชการ สายปกครองในหลายท้องที่ เป็นคนใจนักเลง รักพวกพ้อง และเป็นนายอำเภอมือปราบที่โจรผู้ร้ายยำเกรง แต่ก็ปฏิบัติตนอย่างคนสมถะเยี่ยงคนสามัญ และรับราชการด้วยความจงรักภักดีและซื่อสัตย์มาโดยตลอด เคยเป็นนายอำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๕๕ – ๒๔๕๗ นายอำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๖๗ – ๒๔๖๙
หลวงมหานุภาพปราบสงคราม (ผ่อง) เป็นผู้ได้รับพระราชทานนามสกุล “โรจนะหัสดิน” ในระหว่างที่เป็นปลัดเมืองพัทลุง (พ.ศ. ๒๔๕๘) นับเป็นลำดับที่ ๒๓๙๑ แห่งสยาม ถือเป็นสิริมงคลและเกียรติยศอันสูงสุดแก่ลูกหลานที่สืบสกุลมาจากพระนเรนทรราชา (เหี้ยง) ซึ่งยังคงมีความใกล้ชิดกับสายสกุล ณ สงขลามาทุกลำดับชั้นจนถึงปัจจุบัน
หลวงมหานุภาพปราบสงคราม (ผ่อง) มีภริยา ๒ คน ได้แก่ คุณจิ๋ว และคุณผุด
(๑) คุณจิ๋ว ธิดาพระอนันตสมบัติ (เอม) มีบุตร-ธิดาด้วยกัน ๖ คน ได้แก่ (๑) นางอินทิรา สมรสกับ นายคร้าม สิวายะวิโรจน์ (๒) นายนิสสัย โรจนะหัสดิน สมรสกับ นางปทุม ณ สงขลา, นางเพลินพิศ มานิตกุล, นางวิลาส จันทพันธุ์, และ นางปราณี ศรีทองเชื้อ (๓) นางจันทรา สมรสกับพันเอก ถัด ณ สงขลา (๔) นางอำไพ สมรสกับ นายจำรัส (๕) นายผลึก โรจนะหัสดิน สมรสกับ นางศิริ (สูยะชีวิน) (๖) นางอุไรพงศ์ สมรสกับนายคร้าม สิวายะวิโรจน์
(๒) คุณผุด มีบุตร-ธิดา ๒ คน คือ (๑) นางปรุง สมรสกับ ขุนพิศาลสิมารักษ์ (เจียม จารุจินดา) และ (๒) นายแดง สมรสกับ นางจวง (โสตถิพันธุ์) และ นางฉาย
หลวงมหานุภาพปราบสงคราม (ผ่อง) เป็นผู้มีวิสัยทัศน์ยาวไกลในการส่งเสริมบุตร-ธิดาให้ได้รับ การศึกษา โดยส่งบุตรชายเข้ามาเรียนหนังสือที่กรุงเทพฯ ที่โรงเรียนวัดเทพศิรินทราวาส และบุตรชายคนเล็ก (นายผลึก) ไปเรียนที่ปีนัง ส่วนบรรดาธิดาของท่าน ได้มอบให้คุณจิ๋วเป็นผู้อบรมงานบ้านงานเรือนอย่างละเอียด ลึกซึ้ง ทำให้ธิดาของท่านเป็นผู้มีฝีมือในการประกอบอาหารคาวหวานครบถ้วน เมนูเลื่องชื่อ เช่น แกงบวน หมี่กรอบ ไส้กรอกปลาแนม ขนมทราย และศิลปะการคว้านเม็ดน้อยหน่าทั้งผลโดยไม่เสียรูปทรง
ข้อมูลและภาพถ่าย จากคุณพัชนี สิงคีพงศ์ (หนู)